Dlaczego w leczeniu SIBO i IMO używamy ryfaksyminy?

By Waldemar Gadziński • 16 lutego 2022

Leczenia za pomocą ryfaksyminy

Liczne badania potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo leczenia ryfaksyminą.

Ryfaksymina zmniejsza przyleganie i przenikanie bakterii oraz aktywuje receptor pregnanu X (PXR) hamując miejscowe i ogólnoustrojowe procesy zapalne. Jest zaliczana do nowej klasy leków modulujących mikrobiotę jelita. Powoduje wzrost liczebności korzystnych bakterii Bifidobacerium i Lactobacillus oraz działających przeciwzapalnie Faecalibacterium prausnitzii, szczepu którego suplementacja w formie probiotyku nie jest możliwa.

Niska wchłanialność

Dodatkowym czynnikiem decydującym o wyborze ryfaksyminy jest jej znikoma wchłanialność z przewodu pokarmowego, wynosząca do 1-3%. Wpływa to na bardzo dobrą tolerancję leczenia i niski odsetek działań niepożądanych nie przekraczający 5%

Skuteczność ryfaksyminy

Ryfaksymina w licznych próbach klinicznych dowiodła swojej skuteczności w leczeniu schorzeń związanych z dysbiozą: zespołów przerostu: SIBO i IMO, zespołu jelita drażliwego czy choroby uchyłkowej.

W lipcu 2021 roku na łamach Frontiers in Medicine ukazało się kolejne badanie opisujące wpływ ryfaksyminy na mikrobiotę jelit i związane z jej zaburzeniem objawy. Lekarze ze Szpitala Uniwersyteckiego w Rzymie zastosowali 7 dniową kurację ryfaksyminą w dawce 800 mg uzyskując ustąpienie objawów u 47% swoich pacjentów.

Sibo ból brzucha

Ryfaksymina eliminowała u pacjentów:

  • ból brzucha
  • wzdęcia
  • regulowała wypróżnienia.

Analiza z zasosowaniem multisensorycznej oceny wydychanego powietrza i stolca wykazała znaczący wzrost korzystnych bakterii:

  • Bacteroides
  • Citrobacter
  • Coprococcus

przy równoczesnym zmniejszeniu patogennych:

  • Mogibacteriaceae
  • Christensenellaceae
  • Dehalobacteriaceae
  • Pasteurellaceae
  • Anaerotruncus
  • Blautia
  • Eggerthella lenta
  • Dehalobacterium
  • SMB53
  • Haemophilus parainfluenzae (p <0.05).

Korzyści z leczenia ryfaksyminą

Korzystne bakterie z rodzaju Bacteroides są podstawowym elementem zdrowej mikrobioty uczestniczącym w produkcji kwasu bursztynowego, octowego i propionowego oraz pełniącym funkcję ochronną przed zakażeniem. Kwas bursztynowy pobudza układ nerwowy, reguluje pracę nerek i jelit, działa przeciwzapalnie, antytoksycznie, przeciwutleniająco, przeciwnowotworowo i spowalnia utratę jonów potasu.

Kwasy SCFA

Kwas octowy i propionowy, obok kwasu masłowego, należą do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) i wraz z kwasem bursztynowym są produktami bakterii jelitowych. Regenerują błonę śluzową jelit, zapobiegają stanom zapalnym, regulują pracę jelit zapobiegając biegunce i zaparciom, a także wpływają na funkcjonowanie układu immunologicznego.

Dodatkowo kwas propionowy obniża poziom kwasów tłuszczowych, hamuje lipolizę i produkcję kwasów tłuszczowych w wątrobie, a kwas octowy reguluje apetyt wpływając na ośrodek głodu i sytości w podwzgórzu.

Autorzy wskazują, że występowanie objawów bólu brzucha, wzdęć i zaburzeń wypróżniania ma związek z nieprawidłową mikrobiotą, a leczenie ryfaksyminą może przywrócić homeostazę zarówno jelita jak i całego organizmu.

Podsumowanie

Istotne dla uzyskania efektu jest jednak zastosowanie odpowiedniej dawki leku. W jednej z metaanaliz, obejmującej łącznie 1331 pacjentów z SIBO, zastosowanie rifaksyminy w dawce 600–1600 mg/dzień przez 5–28 dni okazało się skuteczne u 70,8% badanych.

Wykazano także, że efekt ryfaksyminy jest liniowo zależny od dawki, a dla uzyskania optymalnego efektu konieczne jest stosowanie dawek powyżej 1200 mg. Amerykańskie Towarzystwo Gastroenterologiczne i Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne rekomendują dawką 1600 mg jako bezpieczną i zapewniająca maksymalną skuteczność wobec SIBO i IMO.

Taką też dawkę stosujemy u pacjentów naszej Kliniki SIBO.

Literatura:

  1. Majewski M, Reddymasu SC, Sostarich S, Foran P, McCallum RW. Efficacy of rifaximin, a nonabsorbed oral antibiotic, in the treatment of small intestinal bacterial overgrowth. Am J Med Sci. 2007 May;333(5):266-70. doi: 10.1097/MAJ.0b013e3180536784. PMID: 17505166.
  2. Aleksandra Czajkowska, Bogumiła Szponar. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) jako produkty metabolizmu bakterii jelitowych oraz ich znaczenie dla organizmu gospodarza. Postepy Hig Med Dosw (online), 2018; 72: 131-142 e-ISSN 1732-269
  3. Wang J, Zhang L, Hou X. Efficacy of rifaximin in treating with small intestine bacterial overgrowth: a systematic review and meta-analysis. Expert Rev Gastroenterol Hepatol. 2021 Dec;15(12):1385-1399. doi: 10.1080/17474124.2021.2005579. Epub 2021 Nov 26. PMID: 34767484.
  4. Gatta L, Scarpignato C. Systematic review with meta-analysis: rifaximin is effective and safe for the treatment of small intestine bacterial overgrowth. Aliment Pharmacol Ther. 2017 Mar;45(5):604-616. doi: 10.1111/apt.13928. Epub 2017 Jan 12. PMID: 28078798; PMCID: PMC5299503.
  5. Antonio De Vincentis. Gut Microbiota and Related Electronic Multisensorial System Changes in Subjects With Symptomatic Uncomplicated Diverticular Disease Undergoing Rifaximin Therapy.Front Med (Lausanne). 2021; 8: 655474. Published online 2021 Jul 19. doi: 10.3389/fmed.2021.655474 PMID: 34350192; PMCID: PMC8326398