Dieta low FODMAP

Dieta low FODMAP nie jest to model żywieniowy pierwotnie opracowany z myślą o pacjentach cierpiących na SIBO, a dedykowana jest osobom zmagającym się z IBS.

Niemniej jednak, jako że większość tych dolegliwości jest taka sama, a schorzenia współwystępują ze sobą, ten model żywieniowy bardzo dobrze się sprawdza.

W praktyce udało się wypracować pewne schematy, które nie mają oficjalnego potwierdzenia i niejako dostosować tę dietę do pacjentów z SIBO czy IMO.

Węglowodany a dieta low FODMAP

FODMAP to skrót oznaczający grupę węglowodanów, dla których charakterystyczne jest to, że:

• są krótkołańcuchowe, czyli mają mały rozmiar
• słabo wchłaniają się lub wcale się nie wchłaniają w jelicie cienkim i grubym
• są łatwo fermentowane przez bakterie jelitowe

Jak działa mechanizm FODMAP

W prawidłowo funkcjonującym jelicie cienkim zachodzi trawienie węglowodanów, min. glukozy, fruktozy, galaktozy, białek oraz tłuszczów. Nie jest zatem dziwne, że schorzenie jakim jest SIBO czy IMO, generuje spore, choć najczęściej przejściowe, problemy z tolerancją FODMAP.

Żeby lepiej zrozumieć problem z trawieniem FODMAP w przebiegu SIBO czy IMO warto wspomnieć, że w jelicie cienkim działają takie enzymy jak laktaza, maltaza, sacharaza oraz amino- i dipeptydazy, substratami do powstania produktów końcowych trawienia są laktoza, sacharoza, maltoza, peptydy i dipeptydy, a produktami końcowymi fruktoza, glukoza, galaktoza oraz aminokwasy.

Wiemy zatem, że w momencie, gdy jelito cienkie nie funkcjonuje prawidłowo, możemy mieć problemy z trawieniem i przyswajaniem węglowodanów (FODMAP) oraz białek (peptydy, aminokwasy).

Po spożyciu FODMAP jelita przyciągają wodę, powodując rozszerzenie jelit i zmiany ich ruchliwości (perystaltyki).

FODMAP są słabo wchłaniane w jelicie cienkim, więc po dotarciu do jelita grubego bakterie wykorzystują FODMAP jako źródło energii, aby przetrwać. Bakterie szybko fermentują FODMAP i w rezultacie wytwarzają gaz.

Działania te powodują rozszerzenie zawartości jelit, rozciągając ścianę jelita.

Ponieważ osoby z IBS czy SIBO mają bardzo wrażliwe jelita, „rozciąganie” ściany jelit powoduje nadmierne odczuwanie bólu i dyskomfortu

Dieta o niskiej zawartości FODMAP powinna być opracowana dla każdego pacjenta indywidualnie, pod nadzorem wyspecjalizowanego dietetyka, po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu oraz sprawdzeniu wyników badań.

Nieumiejętne komponowanie posiłków może skutkować tym, że żywienie będzie niedoborowe, a dieta nie przyniesie oczekiwanych rezultatów.

Specjalista opowie nie tylko o tym co należy wykluczyć z diety, ale jego zadaniem jest również wytłumaczenie pacjentowi:

• zasad techniki jedzenia i komponowania talerza
• wskazanie produktów przeciwzapalnych, wspierających gojenie stanu zapalnego żołądka i jelit
• wskazanie produktów wspomagających trawienie

Tutaj raz jeszcze warto podkreślić, że najlepszą opcją dla pacjenta jest współpraca z doświadczonym dietetykiem, gdyż dosłowne przenoszenie treści tabel czy nawet aplikacji nie jest wystarczające. Są to materiały bardzo uproszczone, skierowane do pacjenta, a nie specjalisty, które dotyczą rynku produktów australijskich, gdyż tam powstała dieta.

Konieczne jest dostosowanie diety pod potrzeby pacjenta z SIBO, ale również przeniesienie jej na grunt produktów rodzimych. Poza tym stosowanie wyłącznie produktów dozwolonych, podczas gdy możemy kierować się również ilościami i tak kontrolować fermentację, jest zbyt restrykcyjnym i niepotrzebnym podejściem do diety.

Plan dietetyczny może być bardzo urozmaicony i atrakcyjny, co często dla niektórych pacjentów, którzy ograniczyli sobie wcześniej wiele produktów szukając przyczyny swoich dolegliwości, stanowi przeważnie rozszerzenie dotychczasowej diety.

Bardzo ważne jest zrozumienie przez pacjenta jak działa fizjologia, by mógł sobie pomóc i wiedział co się z nim dzieje.

Praca z dietetykiem zatem nie sprowadza się wyłącznie do sporządzenia jadłospisu czy wskazówek żywieniowych.